Toàn cầu hoá đã dẫn đến sự hợp tác giữa chủ nghĩa hậu hiện đại và chủ nghĩa tân tự do

Khái niệm:: Chủ nghĩa tân tự do, Toàn cầu hoá
Sự hợp tác kỳ quặc giữa tư tưởng hậu hiện đại và chủ nghĩa tân tự do sẽ dễ hiểu hơn nếu ta tìm về một gốc rễ chung của hai hiện tượng này: toàn cầu hóa. Những năm 1970, khi toàn cầu hóa tạo ra các nền sản xuất cạnh tranh ở Tây Đức và Nhật Bản, đồng thời trói chặt các biến động kinh tế vào giá dầu ở Trung Đông, các nước phương Tây buộc phải ngả theo chủ nghĩa tân tự do, với tinh thần cơ bản là giảm chi tiêu công, giảm điều tiết kinh tế và tư nhân hóa mọi thứ. Gói giải pháp này bao gồm việc cổ phần hóa ồ ạt các doanh nghiệp trên toàn cầu, bãi bỏ các quy định kiểm soát ngành tài chính, và bãi bỏ bản vị vàng của đồng đô la, tức thả nổi giá đô la cho thị trường quyết định. Từ đây, bắt đầu quá trình tài chính hóa nền kinh tế toàn cầu, với kết quả là tư bản tài chính tiếm ngôi tư bản sản xuất, do hoạt động đầu cơ tài chính vừa sinh lãi nhanh hơn hoạt động sản xuất, vừa không bị các công đoàn và chính quyền địa phương kiểm soát. Nếu trước đây, các doanh nghiệp tư bản thường tồn tại như một tổ chức khép kín của các nhà quản lý kiêm chủ sở hữu và công nhân, thì từ thập niên 1970, nhà quản lý trở thành người làm thuê cho các nhà đầu tư trên toàn cầu. Xu hướng này, cùng sự suy yếu của các công đoàn bị đàn áp bởi các chính phủ tân tự do, đã khiến người lao động đánh mất sự đảm bảo về “việc làm suốt đời”, và bị sa thải ngay khi doanh nghiệp cần giảm chi phí sản xuất. Bản thân các chính phủ cũng bị tư nhân hóa – phần vì phải câu kéo các nhà đầu tư và doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh kinh tế toàn cầu, phần vì đồng tiền ngày càng chi phối khả năng sử dụng truyền thông đại chúng để vận động tranh cử, cũng như chi phối các cuộc vận động hành lang. Từ đây, chính phủ nhìn mọi vấn đề từ con mắt của nhà đầu tư, và xây dựng chính sách để tạo ra con số tăng trưởng sinh lời; thay vì thực hiện những nhiệm vụ truyền thống như bảo vệ chủ quyền quốc gia và cung cấp phúc lợi cho người dân – những điều không thể quy thành một con số tăng trưởng.

Nguồn:: Khi hậu hiện đại ngưng nổi loạn - Ấn phẩm Tia Sáng